Lokman Hekimin oğluna nasihatleri

Lokman Hekim’in, oğluna nasihatleri :

• “Yavrum! Sakın Allah’a ortak koşma! Çünkü Allah’ın ilahlığına ortak koşmak çok büyük bir zulümdür.”

• “Yavrum!
  Haberin olsun ki bu dünyada yaptığın bir iyilik veya kötülük bir hardal tanesi gibi küçücük de olsa, üstüne üstlük bir kayanın içinde saklı bulunsa yahut göklerin veya yerin derinliklerinde olsa Allah onu mutlaka meydana çıkarır ve amel terazisine koyar.
  Şüphesiz Allah,akıl sır ermez bilgisiyle her şeyi kuşatır; her şeyden haberdardır!”

• Yavrum! Namazı dikkatli ve devamlı olarak kıl;
  insanlara iyiliği emredip kötülükten vazgeçirmeye çalış. Bu uğurda karşılaşacağın sıkıntı ve zorluklara göğüs ger. Zira bütün bunlar azim ve kararlılık gerektiren işlerdendir.

• İnsanlara karşı kibir ve kurum satma; yeryüzünde çalım satarak yürüme. Çünkü Allah, böbürlenen, kendini beğenip övünen hiç kimseyi sevmez!
  Yürüyüşünde hep ölçülü ve dengeli ol. Konuşurken de alçak sesle, nazik şekilde konuş. Unutma ki seslerin en çirkini, avazı çıktığı kadar bağıran eşeklerin sesidir.

• Hayatı ve tarihi şahsiyeti hakkında bilgi verilmeyip Allah’ın ona şükretmesi için verdiği hikmet dile getirilmekte ve onun da oğluna hikmet dolu öğütleri sıralanmaktadır. Bu öğütler;

1. Allah’a ortak koşmamak,
2. Anne babaya iyi davranmak,
3. Namaz kılmak,
4. İyiliği emredip kötülükten sakındırmak,
5. Sabırlı olmak,
6. Başkalarını küçümsememek ve alçak gönüllü olmak gibi dinî ve ahlâkî konuları içerir.

Lokman Hekim’in oğluna öğütleri, ruhen ve bedenen gelişmekte olan çocuğun,eğitim ve öğretimi açısından şu hususlar önem arz etmektedir :

•  Çocuğa, anlayabileceği en erken çağda ve anlayabileceği en uygun bir
  lisan ve üslup ile Allah’ın birliği; O’ndan başka tanrı edinmenin en büyük zulüm olduğu fikri öğretilmelidir. Bu arada anne ve babanın da, Allah’tan sonra saygı değer konumu ve önemi açıklanmalıdır.
• Allah’ın her yerde var olduğu; O’nun, yapılmakta olan her şeyi, kesinlikle gördüğü;
  insanlardan saklanma ve bir şeyleri gizlemenin mümkün,ancak Allah’tan saklanıp gizlenmenin imkânsız olduğu bilgisi verilmelidir.Mükellef her insanın, önce Rabbine karşı ibadet ve kulluk şuuru,sonra namaz, sonra da insanlara karşı kararlılıkla sürdürülmesi gereken sosyal görevlerinin olduğu bilinci aşılanmalıdır.
• İnsanlara karşı alçak gönüllü olmanın ahlâken gerekliliği; kibirlenme, insanları aşağılama ve utandırıcı davranışlarda bulunmanın yanlışlığı anlatılmalıdır.Olduğundan başka görünmemek için sergilenen aşırı davranışların hiçbirinin insanı büyütmeyeceği;aksine daha da küçülteceği gerçeği, ilgi çekici misallerle aşılanmaya çalışılmalıdır. Fakat bu bilgiler çocuğa, aynen durumuna göre gıda verir gibi dozu ayarlanarak doğrudan veya sembolik olarak verilmelidir.
  Hikmet verilen Lokman’ın hikmet dolu nasihatlerine yer veren bu sureye, 12 ve 13.ayetlerde geçen Lokman ismi verilmiştir.

Lokman hekim’e:
“Hastaya ne yedirelim?” diye sormuşlar. O da:”Acı söz yedirmeyin de ne yedirirseniz yedirin” cevabını vermiş.

Lokman Hekime sormuşlar:
“İnsanların en kötüsü hangisidir?”
Lokman Hekim:
“İnsanların kendisini görmesine aldırış etmeyerek kötülük yapmaya devam edendir” diye cevap vermiş.

Lokman Hekim’e sen bu hale nasıl geldin dediklerinde;

-Doğru sözlü olmak,
-Emaneti yerine getirmek,
-Lüzumsuz söz ve işi terk etmekle.” diye cevabını verdi.

İnsanlar ondan nasihat istediler, O da şöyle nasihat etti:

Öncekilerin ve sonrakilerin ilimleri ile amel edebilmesi için sekiz şeye dikkat etmek lazımdır.
Dört zamanda dört şeyi korumak gerekir;
-Namazda gönlü,
-Halk arasında dili,
-Yiyip içmede boğazı,
-Bir kimsenin evine girince de gözü korumaktır.

İki şeyi hatırdan hiçbir zaman çıkarmamalıdır.
Bunlar ;
Allahü Teala’nın büyüklüğü ve ölümdür.
İki şeyi de tamamen unutmaya çalışmalıdır.
Bunlar da;
Bir kimseye yapılan iyilik ile dost ve yakınlardan görülen kötülüktür.

Lokman Hekim’in oğlu:
Babacığım, insanda hangi haslet daha iyidir? diye sorunca;

• Temiz, halis din.” buyurdu.
• Eğer iki haslet olursa? “Din ve mal”,
• Üç haslet olursa ? ” Din, mal ve haya buyurdu.”
• Dört haslet olursa? “Din, mal, haya ve güzel ahlak” buyurdu.
• Beş haslet saymak icap ederse diye sorunca; “Din, mal, haya, güzel huy ve cömertlik” buyurdu.
• Altı haslet sayarsak deyince; “Ey oğlum! Allahu Teala her kime bu beş hasleti verdiyse, o kimse mümin ve müttekidir.Şeytanın şerrinden uzaktır.” buyurdu.

Oğlu: Babacığım insanda en kötü haslet hangisidir? diye sordu.

• Allahu Tealayı inkardır.” buyurdu.
• İki olursa? “İnkar ve kibirdir.” buyurdu.
• Üç olursa? “İnkar, kibir ve şükür azlığıdır.” buyurdu.”
• Dört olursa ? “İnkar, kibir ve şükür azlığı ve cimrilik” buyurdu.
• Beş olursa diye sorunca; ” İnkar, kibir, şükür azlığı, cimrilik ve kötü ahlak” buyurdu.
• Altı olursa deyince de ; ” Ey oğlum! Bu beş hasletin bulunduğu kimse münafıktır, şakidir ve Allahü Teala’dan uzaktır.” buyurdu.